หลักฐานทางประวัติศาสตร์

หลักฐานทางประวัติศาสตร์

หลักฐานทางประวัติศาสตร์ คือ ร่องรอยหรือสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในอดีต ไม่ว่าสิ่งนั้นจะปรากฏเป็นลายลักษณ์อักษรหรือไม่ก็ตาม หลักฐานเหล่านี้สามารถใช้เป็นข้อมูลในการศึกษาประวัติศาสตร์เพื่อหาคำตอบเกี่ยวกับเหตุการณ์ในอดีตประเภทของหลักฐานทางประวัติศาสตร์หลักฐานทางประวัติศาสตร์สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ตามลักษณะของหลักฐาน ได้แก่

• หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษร ได้แก่ หลักฐานที่บันทึกด้วยตัวอักษร เช่น ศิลาจารึก พงศาวดาร จดหมายเหตุ ตำนาน กฎหมาย หนังสือพิมพ์ ภาพยนตร์ เป็นต้น หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทย่อย ได้แก่
  • หลักฐานชั้นต้น เป็นหลักฐานที่บันทึกขึ้นโดยบุคคลที่มีส่วนร่วมในเหตุการณ์นั้นโดยตรง เช่น ศิลาจารึก จดหมายเหตุ บันทึกคำบอกเล่า เป็นต้น
  • หลักฐานชั้นรอง เป็นหลักฐานที่บันทึกขึ้นโดยบุคคลที่ไม่ได้มีส่วนร่วมในเหตุการณ์นั้นโดยตรง เช่น พงศาวดาร ตำนาน หนังสือพิมพ์ เป็นต้น
• หลักฐานที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร ได้แก่ หลักฐานที่ไม่ใช่ตัวอักษร เช่น โบราณสถาน โบราณวัตถุ เครื่องมือเครื่องใช้ เศษซากสิ่งก่อสร้าง เป็นต้น หลักฐานที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษรนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทย่อย ได้แก่
  • หลักฐานทางโบราณคดี ได้แก่ สิ่งต่าง ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นหรือทิ้งไว้ เช่น ซากอาคาร ซากโครงกระดูก เครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องประดับ เป็นต้น
  • หลักฐานทางธรรมชาติ ได้แก่ สิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เช่น ดิน หิน พืช สัตว์ เป็นต้น

ความสำคัญของหลักฐานทางประวัติศาสตร์หลักฐานทางประวัติศาสตร์มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ เนื่องจากเป็นข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงที่สามารถใช้ประกอบการพิจารณาหาคำตอบเกี่ยวกับเหตุการณ์ในอดีตได้ อย่างไรก็ตาม หลักฐานทางประวัติศาสตร์ก็อาจมีข้อจำกัดและอคติอยู่บ้าง ดังนั้นจึงต้องพิจารณาหลักฐานอย่างรอบคอบและรอบด้านวิธีการใช้หลักฐานทางประวัติศาสตร์ในการใช้หลักฐานทางประวัติศาสตร์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์นั้น สิ่งสำคัญคือต้องพิจารณาความน่าเชื่อถือของหลักฐานนั้น ๆ โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น แหล่งที่มาของหลักฐาน วัตถุประสงค์ในการบันทึกหลักฐาน ลักษณะของหลักฐาน เป็นต้น นอกจากนี้ ยังต้องพิจารณาหลักฐานต่าง ๆ ประกอบกันเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วนตัวอย่างการใช้หลักฐานทางประวัติศาสตร์

• การใช้หลักฐานศิลาจารึกหลักที่ 1 ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย
• การใช้หลักฐานโบราณสถานพระธาตุพนม เพื่อศึกษาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในประเทศไทย
• การใช้หลักฐานโบราณวัตถุที่เป็นเครื่องมือเครื่องใช้เพื่อศึกษาเกี่ยวกับวิถีชีวิตของมนุษย์ในอดีต

สรุปหลักฐานทางประวัติศาสตร์เป็นข้อมูลสำคัญที่ใช้ประกอบการศึกษาประวัติศาสตร์ จำเป็นต้องพิจารณาหลักฐานอย่างรอบคอบและรอบด้าน เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วน